| Kasb ta‘rifi | Arxitektor kasbi qurilish bilan chambarchas bog‘liq, shu sababli ham bu juda qadimiz kasblar sirasiga kiradi. Butun jahon bo‘ylab turli xil arxitektura uslublarida qurilgan antiqa ibodatxonalar, hashamatli binolar hamda ko‘priklar qurilgan. Aynan ushbu uslublarga ko‘ra quruvchilik davri, ushbu davr aholisining qiziqishlari, an'analari yoki daromadini bilish mumkin. Har bir bino insonda aniq bir kayfiyat hissini uyg‘otishi tabiiy. Aynan ushbu sifatlar arxitekturani san'at darajasiga ko‘taradi, zero, har bir arxitektor o‘z ijod namunalarini yaratayotganda tomoshabin bilan muloqotda bo‘ladi va ular orqali o‘z kayfiyati, fikr-xayollarini namoyon etadi. |
|---|
| Kasb tarixi | Arxitektor (so‘z asosi grek tilidan kelib chiqqan; lotin tilidan tectum - uy, pana) - arxitektura bilan shug‘ullanuvchi kasb, ya'ni hashamatli binolarning qurilish konstruksiyasini inobatga olgan holda reja ishlab chiqilishi ko‘zda tutilgan.
Solnomalarda qayt etilishicha, birinchi arxitektorlar italiyalik: Pyetro Antonio Solari, Petrok Kichik, Aleviz Yangi kabilar bo‘lgan. Bundan avvalroq esa «murol» hamda «xona ishlari ustasi» kasb atamasidan foydalanilgan. XX asrga kelib arxitektura kasbi batamom ikkiga bo‘lingan: “hashamatli binolar loyihasi” (yirik bino hamda inshootlarni loyihalashtirish) hamda “shahar binokorligi”, ya'ni yirik shahar tumanlari yoki yer yotqizish va turli funksional qurilmalar. XX asr oxirlariga kelib, shahar binokorligi ijtimoiy hamda umumiy nazariya to‘qnashuvi natijasida “takomillashish” tizimi mustaqil tarbiya o‘rnida ajralib chiqdi va o‘z ichiga “shahar” nomli predmetni va shahar rivoji prinsiplarini oladi.
XX asr oxirlariga kelib “arxitektor” atamasining ma'nosi, aytarli darajada o‘zgardi, ya'ni interyer dizayneri yoki landshaft dizayneri kabi kasblarni o‘z ichiga olib, ushbu kasblar bilan umumlashdi. |
|---|
| Faoliyat turlari | - Loyihaning bosh arxitektori, odatda tashkilotning rahbari hisoblanadi: arxitektura-loyiha byurosi yoki yirik firma, xolding, konsernning ko'plab loyiha va ishlab chiqarish birlashmalarini birlashtirgan
- Arxitektor-dizayner, uning vazifalari ob'ektning umumiy me'moriy echimini ishlab chiqishni o'z ichiga oladi: eskiz loyihasi, dizayn hujjatlarini yaratish (texnik mutaxassislar bilan birgalikda): ishchi chizmalar to'plamlarini yaratish bo'yicha yordamchilar guruhiga rahbarlik qilish), maket (kompyuter simulyatsiyasi), video taqdimotni yaratish, shuningdek arxitektura loyihasini amalga oshirish ustidan mualliflik nazorati;
Shaharsozlik arxitektori, aholi punktlarining bosh rejalarini va boshqa shaharsozlik hujjatlarini ishlab chiqadi
— Shahar yoki tumanning bosh me'mori-loyiha va nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirishni, shaharsozlik sohasida mahalliy o'zini o'zi boshqarish organlarining normativ-huquqiy hujjatlarini ishlab chiqish va bajarilishini nazorat qilishni ta'minlaydigan munitsipal xodim
- Interyer dizayneri (interyer va jihozlar dizayneri)-binoning ichki qismining umumiy tarkibi va uslubini, tartibini va volumetrik-fazoviy echimini, shuningdek uning ob'ektlarini to'ldirish va dekorativ dizaynini belgilaydigan arxitektor-dizayner;
- Fazoviy echimlarni, obodonlashtirish va obodonlashtirish loyihalarini, kichik me'moriy shakllarni ishlab chiqadigan landshaft me'mori: (dekorativ gulzorlar favvoralar, skameykalar, gazeboslar, stelalar, lampalar)
Arxitektura sohasida ilmiy, shuningdek o'qituvchilik faoliyatini amalga oshiruvchi tarixchi va arxitektura nazariychisi
- Arxitektura yodgorliklarini atribut qilish, o'rganish, turli xil ekspertizalar, amaliy restavratsiya, rekonstruksiya qilish yoki renovatsiya qilish bo'yicha mutaxassislar guruhiga rahbarlik qiluvchi arxitektor-restavrator
- Loyiha hujjatlarini tashqi ekspertizadan o'tkazadigan arxitektor-ekspert. |
|---|
| Ish joylari | Loyihalashtirish institutlari, ilmiy-qurilish tashkilotlarida, sanoat korxonalarida va qurilish bilan shug'ullanadigan boshqa muassasalarda ixtisoslashtirilgan bo'linmalar.
Bundan tashqari, arxitektura ustaxonalari va studiyalari, restavratsiya ustaxonalari, mebel do'konlari va salonlar ushbu mutaxassislarning xizmatlariga muhtoj. |
|---|
| Mutaxassislikka qaratilgan malakalar | Zamonga oid fikrlashi yaxshi rivojlangan bo‘lishi, kirishimlilik qobiliyati, qo‘l harakatining tezligi, hayotga real qarash, rassomlik didi, chamalay olishi, javobgarlik hamda tashkilotchilik qobiliyati.
Ushbu kasb mutaxassisi bo‘lish uchun oliy ma'lumot talab etiladi. Binobarin, mantiqiy salohiyat, tahliliy fikrlash, matematika bilimlari hamda qurilish bilimlari OTMlarida chuqur o‘rgatiladi. |
|---|
| Mutaxassislik yo‘nalishning shifri | 3580201 |
|---|
