| Касб тавсифи | Бакалавр даражасидаги "Вокал санъати (академик (вокал) қўшиқ айтиш)" ихтисослиги одатда мусиқа соҳасида профессионал мартаба учун зарур бўлган билим ва кўникмаларнинг кенг доирасини қамраб олади. Бунга вокал ижро этиш техникасини ўзлаштириш, мусиқий қулоқни ривожлантириш, мусиқа назарияси ва тарихини чуқур ўрганиш, опера, вокал ва хор репертуарини ижро этишга тайёргарлик киради. Талабалар театр маҳорати ва саҳна нутқини ҳам ўрганишлари мумкин. Дастур битирувчиларни опера санъати ва мусиқа саноатининг бошқа соҳаларида, масалан, консерт ижроси, педагогика ва студия ёзувларида профессионал мартаба учун тайёрлайди. |
|---|
| Касб тарихи | "Вокал санъати (академик (вокал) қўшиқ айтиш)" ихтисослиги қадимги юнон ва қадимги Рим каби қадимги цивилизацияларда мусиқа ривожланишидан бошлаб қадимий илдизларга эга. Кўп асрлар давомида вокал санъати турли хил мусиқа услублари ва маданий тенденцияларга параллел равишда ривожланди.
Ўрта асрларда Eвропада вокал санъати қўшиқ маданияти ва мусиқий таълим ривожланган черковлар ва монастирларнинг хорларида кенг ўқитилди.
Уйғониш ва барокко даврида вокал санъати опера жанрининг пайдо бўлиши ва вокал техникасининг ривожланиши билан янада профессионаллашди.
ХИХ асрда вокал санъати опера ва консерт санъатининг ривожланиши туфайли айниқса машҳур бўлди. Вокал таълим муассасалари кенг тарқалган бўлиб, вокал бўйича академик дастурларни шакллантириш мусиқа таълим муассасаларида одатий амалиётга айланди.
Вокал бўйича ихтисослаштирилган ўқув дастурлари ХИХ аср охири ХХ аср бошларида олий ўқув юртлари ва консерваторияларнинг ривожланиши билан бирга пайдо бўлди.
ХХ асрда "вокал санъати" мутахассислиги янада хилма-хил бўлиб, мусиқанинг турли услублари ва жанрларини, шу жумладан классик, жазз, Мусиқили ва бошқаларни қамраб олади. |
|---|
| Фаолият турлари | "Вокал санъати (академик (вокал) қўшиқ айтиш)" ихтисослиги муассаса ва ўқув дастурига қараб ҳар хил турдаги ёки йўналишларга эга бўлиши мумкин. Мутахассисликнинг айрим турлари қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:
1. Классик вокал ижрочилиги: опера ариялари, ораториялар, кантаталар ариялари ва бошқа классик мусиқа репертуарларини ижро этишга тайёргарлик кўриш учун классик вокал техникаси асосларини ўргатиш.
2. Опера ижроси: опера асарларида ролларни бажаришга тайёргарлик бўйича ихтисослашув. Бунга актёрликни ривожлантириш, опера жанрини тушуниш ва рол талқини устида ишлаш киради.
3. Вокал ижрочилиги ва консерт тайёргарлиги: консерт фаолияти учун якка вокал репертуарини ижро этиш кўникмаларини ўргатиш, шу жумладан романслар, қўшиқлар, камера мусиқаси ва бошқалар.
4. Хор санъати: хор ансамблида ишлашга тайёргарлик, шу жумладан вокал уйғунлиги кўникмаларини ривожлантириш, мусиқанинг турли услубларини талқин қилиш ва жамоада ишлаш.
5. Мусиқий театр ижроси: мусиқий ва оперетталар каби мусиқий театр асарларида ижро этишга эътибор қаратган ҳолда вокал ва актёрлик маҳоратини ўргатиш.
Ушбу йўналишларнинг ҳар бири ўзига хос хусусиятларга ва ўзига хос ўқув талабларига эга бўлиши мумкин, аммо умумий мақсад вокал маҳоратининг юқори даражасини ва мусиқа соҳасида мартаба учун касбий тайёргарликни ривожлантириш бўлиб қолмоқда. |
|---|
| Иш жойлари | "Вокал санъати (академик (вокал) қўшиқ айтиш)" мутахассислиги бўйича иш қуйидаги фаолият турларини ўз ичига олиши мумкин:
Профессионал вокал ижрочилиги: опера театрларида, консерт залларида, фестивалларда ва бошқа мусиқий тадбирларда яккахон ёки ансамбл иштирокчиси сифатида чиқиш.
Ўқитиш: мусиқа таълим муассасаларида, консерваторияларда ёки хусусий мактабларда талабаларга билим ва кўникмаларни топширишни талаб қиладиган вокал ўқитувчиси сифатида ишлаш.
Мусиқа саноатида ишлаш: студия албомлари учун вокал қисмларини ёзиб олиш, бошқа мусиқачилар ва продюсерлар билан сессия ишлари, вокал мусиқасини тартибга солиш устида ишлаш ва бошқалар.
Театр томошаларида иштирок этиш: вокал ва актёрлик маҳоратини талаб қиладиган мусиқий, оперетталар ва бошқа мусиқий спектаклларда актёр-қўшиқчининг иши.
Бадиий қўлланма: хор ёки вокал ансамбли дирижёрининг иши, бу эрда жамоани бадиий жиҳатдан тайёрлаш ва бошқариш амалга оширилади.
Ушбу соҳаларнинг ҳар бири юқори даражадаги профессионаллик, ижодкорлик ва ўз маҳоратини доимий равишда такомиллаштиришни талаб қилади. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Вокал санъати бўйича мутахассис қуйидаги асосий кўникмаларга эга:
Вокал техникаси: сифатли овоз ва овозни бошқариш учун нафас олиш техникаси, овозни қўллаб-қувватлаш, артикуляция ва резонансни ўзлаштириш.
Мусиқий қулоқ: куйларни, интервалларни, аккордларни ва ритмларни таниб олиш қобилияти, бу ижро этишни турли хил мусиқа услублари ва жанрларига мослаштиришга имкон беради.
Талқин: мусиқий асарнинг ҳиссий мазмунини унинг ижроси орқали тушуниш ва этказиш, уни бадиий нуанcес ва экспрессивлик билан бойитиш қобилияти.
Актёрлик: саҳнада ролни жонлантириш қобилияти, ижро орқали персонажнинг нафақат мусиқий, балки театр жиҳатларини ҳам этказиш.
Репертуарни тайёрлаш: ижрочининг индивидуал хусусиятлари ва иш талабларига жавоб берадиган турли хил вокал материалларини танлаш ва тайёрлаш қобилияти.
Жамоада ишлаш: умумий бадиий мақсадга эришиш учун бошқа мусиқачилар, дирижёрлар, режиссёрлар ва продюсерлар билан самарали мулоқот қилиш қобилияти.
Профессионаллик ва ўзини ўзи ташкил этиш: тизимли ўрганишга тайёрлик, ўз маҳорати устида мустақил ишлаш ва вокал санъати соҳасида доимий ривожланиш. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5150601 |
|---|
