| Касб тавсифи | Бакалаврда "Геодезия, картография ва кадастр" ихтисослиги эрни ўлчаш ва тавсифлаш, хариталар яратиш ва геодезия ва кадастр маълумотларини бошқариш бўйича мутахассисларни тайёрлаш учун мўлжалланган. Ўқув дастури геодезия асослари, топография, картография, кадастр, геоахборот тизимлари (ГИС) ва эр муносабатларининг ҳуқуқий ва иқтисодий жиҳатларини ўрганишни ўз ичига олади.
Талабалар геодезик ўлчаш усулларини, хариталарни яратиш ва талқин қилишни, Гео фазовий маълумотларни таҳлил қилишни ва кадастрни ҳисобга олишнинг меъёрий-ҳуқуқий базасини ўрганадилар. Бундан ташқари, улар геодезия ва картографияда ишлатиладиган замонавий аппарат ва дастурий таъминот билан ишлаш бўйича амалий кўникмаларга эга бўладилар.
Ушбу мутахассислик битирувчилари турли хил ташкилот ва муассасаларда, шу жумладан геодезия ва кадастр билан шуғулланадиган давлат муассасаларида, давлат хариталаш хизматлари, муҳандислик-геодезия компанияларида, шунингдек лойиҳалаш, қуриш, эрни бошқариш ва геоспатиал маълумотлар ва картографик маълумотлар билан ишлашни талаб қиладиган бошқа соҳаларда ихтисослашган хусусий фирмаларда ишлашлари мумкин. |
|---|
| Касб тарихи | "Геодезия, картография ва кадастр" ихтисослиги тарихи қадимги даврларда, одамлар навигация, деҳқончилик, қурилиш ва бошқа мақсадлар учун эр юзини ўлчаш ва тавсифлаш билан шуғуллана бошлаганларида пайдо бўлган. Бироқ, илмий ва техник интизом сифатида геодезия XV-XVI асрларда уйғониш даврида шакллана бошлади, олимлар математик ва муҳандислик ёндашувларидан фойдаланган ҳолда эр юзаларини ўлчаш усулларини ишлаб чиқишни бошладилар.
XVII-XVIII асрларда савдо, навигация ва ҳарбий ишларнинг ривожланиши билан аниқ хариталарни яратиш зарурати тобора долзарб бўлиб қолди. Бу картографиянинг илмий интизом ва техник касб сифатида ривожланишига олиб келди. Картографлар ер юзасининг батафсил хариталарини яратиш учун янги усул ва воситалардан фойдаланишни бошладилар.
XIX асрда геодезия ва картография янада тизимлаштирилган ва стандартлаштирилган фанларга айланди. Ушбу соҳада бўлажак мутахассисларни тайёрлайдиган биринчи ихтисослаштирилган ўқув юртлари пайдо бўлди. Теодолитлар, даражалар ва тригонометрик усуллар каби техник воситаларнинг ривожланиши билан геодезия янада аниқроқ ва қулайроқ бўлди.
ХХ асрда компютер технологиялари ва глобал навигация тизимларининг ривожланиши билан геодезия, картография ва кадастр инқилобдан омон қолди. Бу геоспатиал маълумотларни ўлчаш ва қайта ишлашнинг янги усулларини яратишга, шунингдек, ушбу соҳадаги мутахассислар ишининг ажралмас қисмига айланган геоахборот тизимларини (ГИС) ривожлантиришга олиб келди.
Бугунги кунда "Геодезия, картография ва кадастр" ихтисослиги қурилиш, ер тузиш, шаҳарсозлик, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва ҳудудий бошқарув каби турли соҳаларда муҳим ва талабга эга бўлиб қолмоқда. |
|---|
| Фаолият турлари | "Геодезия, картография ва кадастр" мутахассислиги қуйидаги турлари ёки йўналишларини ўз ичига олиши мумкин:
Геодезия: ер юзасини ўлчаш ва тавсифлашда ихтисослашув, шу жумладан геодезия асбоблари билан ишлаш, топографик ва геодезик ўлчовларни ўтказиш, геодезия тармоқлари ва координатали тизимларни яратиш.
Картография: хариталар, режалар ва атласларни ўрганиш ва яратиш, шу жумладан географик маълумотлар билан ишлаш, картографик тасвирлар, белгилар ва афсоналарни лойиҳалаш ва хариталарни яратиш ва қайта ишлаш учун компютер дастурларидан фойдаланиш.
Кадастр: эр участкаларини ҳисобга олиш ва кадастр тавсифида ихтисослашув, шу жумладан геодезия маълумотлари, кўчмас мулкнинг давлат регистрлари, кадастр режалари ва эр муносабатларининг ҳуқуқий жиҳатлари билан ишлаш.
Геоахборот тизимлари (ГИС): ихтисослаштирилган ГИС дастурлари ва воситаларидан фойдаланган ҳолда геоспатиал маълумотларни яратиш, таҳлил қилиш ва визуализация қилиш бўйича ихтисослашув. |
|---|
| Иш жойлари | "Геодезия, картография ва кадастр" мутахассислиги бўйича мутахассислар турли соҳалар ва ташкилотларда ишлашлари мумкин, шу жумладан:
Давлат идоралари: геодезия, картография ва кадастр билан шуғулланадиган давлат органларида, масалан, давлат геодезия ва картография агентликлари, кадастр палаталари ва бошқармалари, шунингдек, эр муносабатлари ва шаҳарсозлик органларида ишлаш.
Лойиҳа ташкилотлари: қурилиш лойиҳаларини ишлаб чиқиш, ер тузиш, геодезия тадқиқотлари ва қурилишни геодезия билан таъминлаш билан шуғулланадиган муҳандислик-геодезия компаниялари ва лойиҳа ташкилотларида ишлаш.
Илмий-тадқиқот институтлари: геодезия, картография ва кадастр соҳасида янги техника ва технологияларни ишлаб чиқиш ҳамда ушбу соҳада илмий тадқиқотлар олиб боришга бағишланган илмий-тадқиқот марказлари ва институтларида ишлаш.
Хусусий компаниялар: эр участкаларини ўлчаш, хариталар ва режалар тузиш, шунингдек кадастр ишларини олиб бориш бўйича хизматлар кўрсатадиган хусусий геодезия, картография ва кадастр фирмаларида иш билан таъминлаш.
Таълим муассасалари: олий ўқув юртларида, техникумларда ва коллежларда геодезия, картография ва кадастрни ўқитиш, шунингдек ўқув ва илмий-тадқиқот институтларида илмий ходимлар ва ўқитувчилар сифатида ишлаш.
Халқаро ташкилотлар: Бирлашган Миллатлар ташкилоти ва Жаҳон банки каби халқаро ташкилотларда геоахборот тизимлари, барқарор ривожланиш ва гео-фазовий режалаштириш лойиҳаларида ишлаш. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Геодезия, картография ва кадастр бўйича мутахассислар қуйидаги кўникмаларга эга бўлиши керак:
Геодезия кўникмалари: геодезия ускуналари билан ишлаш, турли хил геодезия ўлчовларини, шу жумладан триангуляция, тахеометрия, текислаш ва глобал жойлашишни аниқлаш (GPS).
Хариталаш кўникмалари: хариталарни яратиш ва талқин қилиш усулларини, шу жумладан харита проекциялари, рамзийлик, афсоналар ва масштаблаш билан ишлашни билиш.
Кадастр кўникмалари: ер ва кадастр тўғрисидаги қонун ҳужжатларини билиш, кадастр маълумотлари ва ҳужжатлари билан ишлаш қобилияти, шу жумладан техник режаларни расмийлаштириш, USRNDAN кўчирмалар ва бошқа ҳужжатлар.
Геоахборот кўникмалари: геоахборот тизимлари (GIS) тажрибаси, Геоспатиал маълумотларни яратиш, таҳлил қилиш ва визуализация қилиш қобилияти, шу жумладан ArcGIS, QGIS, MapInfo дастурлари ва бошқалар билан ишлаш.
Компютер кўникмалари: маълумотларни қайта ишлаш ва хариталарни яратиш дастурларини, шу жумладан жадвал процессорлари, маълумотлар базалари ва график муҳаррирлари билан ишлаш кўникмаларини ўзлаштириш.
Аналитик кўникмалар: фазовий маълумотларни таҳлил қилиш, нақш ва тенденцияларни аниқлаш, хулосалар чиқариш ва маълумотларни таҳлил қилиш асосида қарор қабул қилиш қобилияти.
Мулоқот қобилиятлари: ҳамкасблар, мижозлар ва мижозлар билан самарали мулоқот қилиш, иш натижаларини оғзаки ва ёзма равишда тақдим этиш ва жамоада ишлаш қобилияти.
Ташкилий кўникмалар: ишни режалаштириш ва ташкил этиш, лойиҳаларни бошқариш, муддатларга риоя қилиш ва жамоа фаолиятини мувофиқлаштириш қобилияти. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5311500 |
|---|
