| Касб тавсифи | Бакалаврда "Геофизика" мутахассислиги-бу ер ичида ва унинг юзасида содир бўладиган физик жараёнлар ва ҳодисаларни ўрганадиган фан соҳаси. Ушбу мутахассислик доирасида талабалар ернинг тузилиши, таркиби, геологик жараёнларини ўрганиш ва зилзилалар, вулқон фаоллиги ва бошқа геофизик ҳодисалар каби табиий ҳодисаларни башорат қилиш учун фойдаланиладиган маълумотларни тўплаш ва таҳлил қилиш усулларини ўрганадилар.
Ўқув дастури физика, математика, геология ва геофизика каби асосий фанларни ўрганишни, шунингдек сейсмология, гравиметрия, магнетометрия, электромагнит ва радиометрия усуллари, геоахборот тизимлари ва геофизик жараёнларни моделлаштириш бўйича ихтисослаштирилган курсларни ўз ичига олади.
Ушбу мутахассислик битирувчилари геология, нефт ва газ саноати, тог ъ - кон саноати, геоахборот технологиялари, океанология, метеорология, қурилиш ва бошқа илмий ва амалий муаммоларни ҳал қилиш учун геофизика бўйича билим ва кўникмаларни талаб қиладиган бошқа соҳаларда ишлашлари мумкин. |
|---|
| Касб тарихи | Геофизика ихтисослиги қадимги цивилизациялар билан шуғулланган ер ичида содир бўладиган табиий ҳодисалар ва физик жараёнларни ўрганишдан бошлаб қадимий илдизларга эга. Бироқ, геофизика мустақил илмий фан сифатида XIX асрда шаклланишни бошлади.
XIX асрда сейсмик томография, гравиметрия, магнитометрия ва бошқалар каби янги илмий усуллар ва технологиялар пайдо бўлиши билан геофизика ўз қўллашнинг илмий соҳасига айланди. Зилзилалар ва электромагнит ҳодисаларни ўрганиш усуллари айниқса фаол ривожланди, бу геофизика ривожланишидаги муҳим қадам бўлди.
ХХ асрда радиолокация, радио тўлқин томографияси, сейсмик ва гравиметрик эксплорация каби технологияларнинг ривожланиши билан геофизика янада аниқ ва самарали бўлди. Компютер технологиялари ва моделлаштиришнинг ривожланиши ҳам ушбу соҳадаги тараққиётни сезиларли даражада тезлаштирди.
Бугунги кунда геофизика Йернинг тузилиши, унинг массаси тақсимоти, тортишиш ва магнит майдонлари, сейсмик ва электромагнит ҳодисалар ва уларнинг атроф-муҳит ва инсон ҳаётига таъсирини ўрганишни ўз ичига олган кенг кўламли тадқиқотларни қамраб олади. Бу геофизика билимлари ва усулларини геология, нефт ва газ саноати, қурилиш, метеорология, океанология ва бошқаларни ўз ичига олган турли соҳаларда қўллаш имконини беради. |
|---|
| Фаолият турлари | "Геофизика" ихтисослиги тадқиқотнинг турли йўналишлари ва турларини ўз ичига олади. Улардан баъзилари қуйидагиларни ўз ичига олади:
Сейсмология: ер тузилиши ва таркибини таҳлил қилиш учун зилзилалар ва сейсмик тўлқинларни ўрганиш.
Гравиметрия: ернинг тортишиш майдонини унинг тузилиши ва геологик шаклланишини аниқлаш учун ўрганиш.
Магнетометрия: геологик тузилмалар ва конларни ўрганиш учун ернинг магнит майдонини таҳлил қилиш.
Електромагнит геофизика: геологик объектлар ва сув ресурсларини аниқлаш учун эр қобиғининг электромагнит хусусиятларини ўрганиш.
Геотермал геофизика: геотермал фаоллик ва иссиқлик энергиясидан фойдаланишни башорат қилиш учун ернинг иссиқлик режими ва геотермал ресурсларни ўрганиш.
Геоекологик геофизика: геофизик усуллардан фойдаланган ҳолда антропоген омилларнинг атроф-муҳитга таъсирини таҳлил қилиш. |
|---|
| Иш жойлари | Геофизика мутахассислари турли хил ишларни бажаришлари мумкин, жумладан:
Тадқиқот ва ишлаб чиқиш: Йернинг тузилиши ва унинг физик хусусиятларини ўрганиш учун турли хил техника ва жиҳозлардан фойдаланган ҳолда геофизик тадқиқотлар ўтказиш.
Табиий ҳодисаларни башорат қилиш: зилзила, вулқон фаоллиги, тошқин ва бошқа табиий ҳодисаларни башорат қилиш учун маълумотларни таҳлил қилиш ва моделларни ишлаб чиқиш.
Ресурсларни қидириш: геофизик усуллар ёрдамида фойдали қазилмалар, сув ресурслари, нефт ва газ конларини қидириш.
Баҳолаш ва мониторинг: фойдали қазилмалар захираларини баҳолаш, геологик тузилмалар ва атроф-муҳит ҳолатини кузатиш.
Саноат ва қурилиш: магистрал йўллар, кўприклар, туннеллар ва бошқа объектларни қуришда геологик ва геофизик ишларни қўллаб-қувватлаш.
Илмий тадқиқотлар: илмий лойиҳаларда иштирок этиш, илмий мақолалар ва маърузалар нашр этиш, геофизика соҳасида янги усул ва технологияларни ишлаб чиқиш. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Геофизика бўйича мутахассисларнинг кўникмаларига қуйидагилар киради:
Физика ва математиканинг асосий тамойилларини билиш: физиканинг асосий қонунлари ва маълумотларни таҳлил қилиш ва геофизик жараёнларни моделлаштириш учун зарур бўлган математик усулларни тушуниш.
Геофизик усулларни билиш: сейсмик томография, гравиметрия, магнетометрия, электромагнит усуллар ва бошқалар каби геофизик тадқиқотларнинг турли усуллари ва воситаларини қўллаш қобилияти.
Аналитик кўникмалар: геофизик тадқиқотлар натижалари асосида маълумотларни таҳлил қилиш, хулосалар чиқариш ва қарор қабул қилиш қобилияти.
Дастурий таъминот ва ГИС билан ишлаш: геофизик маълумотларни қайта ишлаш ва таҳлил қилиш учун махсус дастурлардан, шунингдек хариталар ва моделларни яратиш учун геоахборот тизимларидан фойдаланиш қобилияти.
Дала кўникмалари: геофизик тадқиқотлар, шу жумладан маълумотларни йиғиш, асбоб-ускуналардан фойдаланиш ва терренкурсларни ўтказиш бўйича тажриба.
Мулоқот қобилиятлари: ҳамкасблар, мижозлар ва бошқа лойиҳа иштирокчилари билан самарали мулоқот қилиш, тадқиқот ва ҳисобот натижаларини тақдим этиш қобилияти.
Ташкилий қобилият: геофизик тадқиқотларни режалаштириш ва мувофиқлаштириш, лойиҳаларнинг муддатлари ва бюджетларига риоя қилиш қобилияти. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5140900 |
|---|
