| Касб тавсифи | Бакалавриат йўналиши бўйича "Шаҳар қурилиши ва хўжалиги" йўналиши талабаларга шаҳар инфратузилмаси ва уй-жой мажмуаларини режалаштириш, лойиҳалаш, қуриш ва бошқариш бўйича кенг қамровли билим ва кўникмаларни беради. Ушбу таълим соҳаси шаҳарсозлик, архитектура, муҳандислик тизимлари, мулкни бошқариш ва шаҳарсозлик каби кўплаб фанларни ўз ичига олади.
Талабалар шаҳар муҳитини ташкил этиш тамойилларини, шу жумладан кўчаларни режалаштириш, шаҳарларни раёнлаштириш ва қулай шаҳар жойларини яратишни ўрганадилар. Шунингдек, улар турар-жой ва тижорат объектларини лойиҳалаш усулларини, шунингдек, электр, сув ва канализация каби муҳандислик тизимларини ўзлаштирадилар.
Бундан ташқари, "Шаҳар қурилиши ва хўжалиги" ихтисослиги шаҳар ресурсларини бошқариш, шу жумладан кўчмас мулк, шаҳар бюджети, транспорт ва коммунал инфратузилмани бошқариш жиҳатларини ўрганишни ўз ичига олади. Талабалар, шунингдек, энергия самарадорлиги, экологик барқарорлик ва ижтимоий инклюзивлик каби шаҳар барқарорлиги масалаларини ўрганадилар.
"Шаҳар қурилиши ва хўжалиги" мутахассислиги битирувчилари шаҳарсозлик, архитектура, муҳандислик, кўчмас мулкни бошқариш, шаҳарсозлик ва шаҳарсозлик соҳасида давлат бошқаруви соҳаларида ишлашга тайёр. |
|---|
| Касб тарихи | "Шаҳар қурилиши ва хўжалиги" мутахассислигининг пайдо бўлиши тарихи қадимги даврларда, биринчи инсоният жамиятлари шаҳарлар шаклида шакллана бошлаган пайтдан бошланади. Шаҳар ривожланишининг ўзига хос хусусияти ихтисослаштирилган билим ва касбларнинг пайдо бўлиши учун асос бўлган шаҳар муҳити ва инфратузилмасини ташкил этиш зарурати эди.
Қадимги Миср, Месопотамия, Ҳиндистон ва Хитой каби қадимий цивилизацияларда шаҳарсозлик ва шаҳарларни ташкил этишнинг биринчи мисоллари пайдо бўлди. Бунга кўчаларни режалаштириш, ҳудудларни раёнлаштириш, турар-жой ва жамоат иншоотларини қуриш киради. Бироқ, шаҳар хўжалиги тушунчаси замонавий маънода ХВИИИ-ХИХ асрларда саноат инқилоби даврида шаклланишни бошлади.
Саноат инқилоби шаҳарларни оммавий урбанизация ва саноатлаштиришга олиб келди, бу эса шаҳар ресурслари ва инфратузилмасини янада самарали бошқариш зарурлигини келтириб чиқарди. Ушбу даврда биринчи шаҳар режалаштирувчилари, қурилиш муҳандислари ва меъморлари пайдо бўлди, уларнинг фаолияти замонавий ва функционал шаҳарларни яратишга қаратилган эди.
ХХ асрда, айниқса иккинчи жаҳон урушидан сўнг, шаҳар қурилиши ва хўжалиги университетлар ва техник мактабларда тизимли ўрганиш ва ўқитиш мавзусига айланди. Шаҳарсозлик ва шаҳарсозлик бўйича ихтисослаштирилган дастурлар замонавий шаҳарларнинг транспорт инфратузилмаси, уй-жой масаласи, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва ижтимоий инклюзивлик каби мураккаб муаммоларини ҳал қилишга қодир мутахассисларни тайёрлаш учун ишлаб чиқилган.
Вақт ўтиши билан шаҳарларнинг жадал ривожланиши ва уларнинг эҳтиёжларининг ўзгаришини ҳисобга олган ҳолда "шаҳар қурилиши ва иқтисодиёти" ихтисослиги шаҳар маконларининг барқарор ва уйғун ривожланишини таъминлашда тобора муҳим рол ўйнай бошлади. Ушбу мутахассисликнинг замонавий битирувчилари режалаштириш, лойиҳалаш, бошқариш ва маслаҳат бериш каби шаҳар ривожланишининг турли соҳаларида ишлашга тайёр. |
|---|
| Фаолият турлари | "Шаҳар қурилиши ва хўжалиги" мутахассислиги турли хил ихтисосликларни ўз ичига олади, шу жумладан:
Шаҳарсозлик ва режалаштириш: ушбу турдаги ихтисослашув шаҳарсозлик тушунчаларини ишлаб чиқиш, мастер-режалар тузиш ва шаҳар ҳудудидан фойдаланишни бошқаришга қаратилган.
Шаҳар атроф-муҳит архитектураси ва дизайни: ушбу мутахассислик талабалари шаҳарлашган муҳит шароитида архитектура тамойиллари, шаҳар маконларини лойиҳалаш ва меъморий объектларни яратишни ўрганадилар.
Шаҳар муҳандислиги ва инфратузилмаси: ихтисослашув йўллар, кўприклар, транспорт тизимлари, сув таъминоти ва канализация каби шаҳар инфратузилмасини лойиҳалаш ва қуришни ўз ичига олади.
Кўчмас мулк ва шаҳар ресурсларини бошқариш: ушбу турдаги ихтисослашув мулкни бошқариш, шунингдек, шаҳар ресурслари ва эрларини ривожлантириш ва улардан самарали фойдаланиш билан боғлиқ.
Шаҳар экологияси ва барқарор ривожланиш: ушбу мутахассислик талабалари шаҳарларда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, ресурслардан барқарор фойдаланиш ва шаҳар ривожланишининг экологик жиҳатларини бошқариш масалаларини ўрганадилар. |
|---|
| Иш жойлари | Шаҳарсоз: шаҳарларнинг бош режаларини ишлаб чиқиш, шаҳар майдонларини ободонлаштириш ва ривожлантириш концепцияларини яратишда иштирок этиш, ҳудудларни раёнлаштиришни ташкил этиш ва ривожлантиришни режалаштириш.
Меъмор: турар-жой ва тижорат мажмуалари, жамоат бинолари ва боғларни ўз ичига олган меъморий иншоотлар ва шаҳарсозлик лойиҳаларини лойиҳалаш ва қуриш.
Шаҳар инфратузилмаси муҳандиси: йўллар, кўприклар, транспорт тармоқлари, сув ва канализация тизимлари каби шаҳар муҳандислик тизимларини ишлаб чиқиш ва қуриш.
Мулк менежери: шаҳар мулкини бошқариш, шу жумладан турар-жой ва тижорат объектларини бошқариш, биноларнинг ишлаши ва техник хизмат кўрсатишини назорат қилиш.
Атроф-муҳит бўйича таҳлилчи: шаҳар фаолиятининг атроф-муҳитга таъсирини ўрганиш, экологик таъсирни камайтириш ва шаҳарларни барқарор ривожлантириш бўйича чора-тадбирларни ишлаб чиқиш.
Шаҳарни режалаштирувчи: шаҳар маконини таҳлил қилиш ва баҳолаш, шаҳарларни ривожлантириш ва қайта қуриш стратегиясини ишлаб чиқиш ва шаҳарсозлик ва эскирган ҳудудларни қайта тиклаш лойиҳаларини мувофиқлаштириш. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Аналитик кўникмалар: шаҳар маълумотларини таҳлил қилиш, шаҳар ривожланишининг эҳтиёжлари ва муаммоларини баҳолаш, шаҳар инфратузилмаси ва жамоат жойларини яхшилаш имкониятларини аниқлаш қобилияти.
Дизайн кўникмалари: шаҳар режаларини ишлаб чиқиш, ободонлаштириш концепциялари ва архитектура лойиҳаларини яратиш, шаҳар инфратузилмаси ва қурилиш объектларини лойиҳалаш қобилияти.
Техник кўникмалар: йўллар, кўприклар, транспорт тизимлари, сув таъминоти ва канализация каби шаҳар муҳандислик инфратузилмасининг ишлаши ва дизайни тамойилларини билиш.
Бошқарув кўникмалари: лойиҳалар ва жамоаларни самарали бошқариш, турли мутахассислар ва манфаатдор томонларни мувофиқлаштириш ва шаҳарсозлик бўйича стратегик қарорлар қабул қилиш қобилияти.
Алоқа кўникмалари: турли манфаатдор томонлар, жумладан, шаҳар, аҳоли, корхоналар ва жамоат ташкилотлари билан самарали мулоқот қилиш, ўз ғоялари ва ечимларини тақдим этиш ва тушунтириш қобилияти.
Екологик билимлар: шаҳар ривожланишининг атроф-муҳит билан ўзаро боғлиқлигини тушуниш ва табиатга салбий таъсирни минималлаштириш ва барқарор шаҳар экотизимларини яратиш усуллари.
Ижодкорлик: шаҳар муҳитини яхшилаш ва қулай ва жозибали шаҳар ҳаётини яратиш учун инновацион ва ижодий эчимларни топишга тайёрлик. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5340300 |
|---|
