| Касб тавсифи | Бакалаврда "Дирижорлик" мутахассислиги талабаларга мусиқа ансамбллари ва оркестрларини бошқариш санъатини ўргатади. Оркестр дирижёри, хор дирижёри ва опера дирижёри каби турли йўналишларни ўз ичига олади. Талабалар мусиқий асарларни талқин қилиш техникаси, мусиқа назарияси, турли хил композициялар ва услублар ансамбллари билан ишлаш ва мусиқий талқиннинг юқори даражасига эришиш учун ижрочиларни бошқариш бўйича амалий кўникмаларни ўрганадилар. |
|---|
| Касб тарихи | Дирижёрлик тарихи қадимги даврларга бориб тақалади, гуруҳ раҳбарлари ёки ижрочилар мусиқа асарларининг тезлиги ва динамикасини кўрсатган. Бироқ, мустақил касб сифатида дирижёрлик ХVIII асрнинг охирида оркестр мусиқасининг ривожланиши билан шакллана бошлади. Моцарт, Бетховен ва Хайдн каби буюк бастакорлар кўпинча ўз асарларининг дирижёри сифатида ҳаракат қилишган.
ХIХ асрда симфоник мусиқа ва опера ривожланиши билан дирижёрнинг роли янада мазмунли бўлди. Оркестрлар каттароқ ва мураккаброқ бўлиб, аниқроқ ва профессионал раҳбарликни талаб қилади. Менделсон, Вагнер ва Маестро Гиусеппе Верди каби даврнинг асосий фигуралари дирижёрлик техникасининг ривожланиши ва стандартлашувига сезиларли таъсир кўрсатди.
ХХ асрда Густав Малер, Герберт фон Караян, Леонард Бернштейн ва бошқа кўплаб дирижёрлар ушбу касбни ривожлантиришда давом этишди, унга янги техника ва услублар беришди. Янги технологиялар ва маданий таъсирларнинг ривожланиши билан дирижёрнинг роли ривожланиб, мусиқий ижро ва талқиннинг ажралмас қисми бўлиб қолмоқда. |
|---|
| Фаолият турлари | "Дирижёрлик" ихтисослиги бир нечта турларни ўз ичига олади, уларнинг ҳар бири мусиқий ансамблнинг маълум бир турини бошқаришга қаратилган:
Оркестр дирижёри: симфоник оркестрларни бошқаришга қаратилган бўлиб, у эрда дирижёр классик ва замонавий оркестр асарларини ижро этишга раҳбарлик қилади.
Хор дирижёрлиги: хорни бошқариш билан шуғулланади, шу жумладан турли ўлчамдаги ва жанрдаги вокал ансамбллари, камерадан ораториягача.
Опера дирижёри: театр томошаларида опера ансамблларини бошқаришга ихтисослашган бўлиб, у эрда дирижёр опера асарларининг мусиқий ҳамроҳлигини назорат қилади ва солистлар, хор ва оркестр ишларини мувофиқлаштиради. |
|---|
| Иш жойлари | Дирижёрлик бўйича мутахассислар ихтисослигига қараб мусиқа саноатининг турли соҳаларида ишлайди:
Консерт дирижори: консерт майдончалари ва фестивалларда симфоник оркестрларнинг ижро этилишини бошқаради, турли жанр ва даврлардаги оркестр асарларини дирижёрлик қилади.
Хорнинг бадиий раҳбари: хор ансамбли ишини бошқаради, репертуарни танлайди, репетициялар ва консертларда ижро этишни бошқаради.
Опера дирижёри: опера спектаклларининг мусиқий қисмини мувофиқлаштиради, мусиқий спектаклнинг юқори даражасига эришиш учун театрда оркестр, солистлар ва хор билан ишлайди.
Дирижёрлик ўқитувчиси: талабалар ва аспирантларга мусиқий таълим муассасалари ва консерваторияларда дирижёрлик санъатини ўргатади.
Мусиқий директор: театрдаги мусиқий йўналиш учун жавобгардир, спектаклларга мувофиқ мусиқий асарларни тайёрлаш ва ижро этишни ташкил қилади.
Туристик дирижёр: турли хил оркестрлар ва ансамбллар билан гастролларда ишлайди, турли шаҳар ва мамлакатларда репетициялар ва консерт дастурларини ўтказади. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Дирижёрлик бўйича мутахассислар муваффақиятли ишлаш учун зарур бўлган бир қатор асосий кўникмаларга эга:
Мусиқий саводхонлик: мусиқий назария, уйғунлик, ритм ва композициялар тузилишини чуқур тушуниш.
Дирижёрлик техникасини ўзлаштириш: мусиқий кўрсатмаларни этказиш ва ижрочиларни мувофиқлаштириш учун турли хил имо-ишоралар ва юз ифодаларидан фойдаланиш қобилияти.
Талқин қилиш қобилиятлари: мусиқа асарларини таҳлил қилиш ва композициянинг услуби, ҳиссий чуқурлиги ва характерини ҳисобга олган ҳолда ўзига хос талқинини яратиш қобилияти.
Алоқа: оркестр, хор, солистлар ва мусиқа жамоасининг бошқа аъзолари билан самарали мулоқот қилиш учун яхши мулоқот қобилиятлари.
Етакчилик: ҳамкорлик ва профессионаллик муҳитини яратиб, ижрочиларни рағбатлантириш ва илҳомлантириш қобилияти.
Ташкилий кўникмалар: машғулотларни режалаштириш ва бошқариш, дастурларни тайёрлаш ва ансамблнинг умумий иши.
Техник маҳорат: мусиқий дастурий таъминот ва аудио муҳаррирлар каби дирижёрлик жараёнида ишлатиладиган асбоблар ва дастурий таъминотни билиш.
Мослашувчанлик ва ижодкорлик: турли хил мусиқа услублари, ижрочилар ва томошабинларга мослашишга тайёрлик ва иш жараёнида янги ғоялар ва эчимларни таклиф қилиш қобилияти. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5150500 |
|---|
