| Касб тавсифи | Ёшларни чақириққа қадар тайёрлаш бакалавриат ҳарбий таълими талабаларни Қуролли кучлар ёки бошқа ҳарбий тузилмаларда хизмат қилишга тайёрлашга қаратилган дастурдир. Ушбу ихтисосликнинг бир қисми сифатида талабалар ҳарбий назария ва амалиёт, тактика ва стратегия, ҳарбий тарихни ўрганадилар ва ҳарбий амалий фанлар бўйича жисмоний тайёргарлик ва машғулотлар оладилар. Бундан ташқари, улар турли сценарийларда ташкилий ва этакчилик кўникмаларини, жамоавий ҳамкорликни ва ҳарбий фаолиятни ўрганишни ўрганадилар. Ўқиш натижасида талабалар нафақат академик билимларга, балки ҳарбий вазифаларни самарали бажариш учун зарур бўлган амалий кўникмаларга ҳам эга бўладилар. |
|---|
| Касб тарихи | Чақирувдан олдинги ҳарбий таълим ғояси турли тарихий даврлар ва маданиятларда ўз илдизларига эга. Бироқ, чақирув олдидан ҳарбий таълимни ташкил этишнинг замонавий шакллари кўпинча давлатнинг резервистларни тайёрлаш ва ёшларни ҳарбий кўникмаларга ўргатиш эҳтиёжлари билан боғлиқ.
Дунёнинг турли мамлакатларида турли вақтларда ва турли сабабларга кўра чақирувдан олдинги ҳарбий таълим дастурлари пайдо бўлди. Масалан, АҚШда бундай дастурлар иккинчи жаҳон уруши пайтида армияни захирачилар ва мутахассислар билан таъминлаш учун халқни оммавий сафарбар қилиш зарур бўлганда ривожлана бошлади.
Исроил каби бошқа мамлакатларда чақирувдан олдинги ҳарбий таълим миллий мудофаа тизимининг ажралмас қисмига айланди, бу ёшларга нафақат ҳарбий кўникмаларга эга бўлиш, балки мамлакат ва жамият олдида масъулият ҳиссини ривожлантириш имкониятини берди.
МДҲнинг бир қатор мамлакатларида чақирувдан олдинги ҳарбий таълим ҳам узоқ тарихга эга бўлиб, давлатнинг резервистларни тайёрлаш ва керак бўлганда фуқароларни ҳарбий кўникмаларга ўргатиш эҳтиёжлари билан боғлиқ.
Шундай қилиб, чақирув олдидан ҳарбий таълимнинг пайдо бўлиши тарихи давлат мудофааси эҳтиёжлари, ҳарбий технологияларнинг ривожланиши ва турли мамлакатлар ва даврларнинг ижтимоий-маданий хусусиятлари билан боғлиқ. |
|---|
| Фаолият турлари | Муайян мамлакат ва ҳарбий сиёсатга қараб, чақирувдан олдинги ҳарбий таълимдаги мутахассисликлар турлари фарқ қилиши мумкин. Бу эрда пайдо бўлиши мумкин бўлган бир нечта турлари мавжуд:
Ҳарбий-техник мутахассислиги: ҳарбий техника, радиоалоқа, ахборот технологиялари, муҳандислик ва техника фанлари бўйича тренингларни ўз ичига олади.
Ҳарбий тиббиёт ихтисослиги: ҳарбий тиббиёт, фелдшер-акушерлик, биринчи тиббий ёрдам ва санитария соҳаларида ўқишни ўз ичига олади.
Ҳарбий педагогик мутахассислик: ҳарбий таълим муассасалари ва ўқув марказларида ишлаш учун зарур бўлган педагогик ва услубий жиҳатларни ўқитишга асосланган.
Ҳарбий-ҳуқуқий мутахассислик: ҳарбий ҳуқуқ, халқаро ҳуқуқ, ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини ташкил этиш ва ҳарбий-дала амалиётини ўрганишни ўз ичига олади.
Ҳарбий муҳандислик ихтисослиги: муҳандислик фанларини ўқитиш, мудофаа иншоотларини қуриш, ҳарбий-техник таъминот ва муҳандислик қўшинларига асосланган.
Ҳарбий-спорт мутахассислиги: жисмоний тайёргарлик, тактик фитнес, спорт ўйинлари ва мусобақалар, шунингдек, ҳарбий-спорт фаолиятини ўқитиш методикаси соҳасида ўқитишни назарда тутади. |
|---|
| Иш жойлари | Ёшларни чақириққа қадар тайёрлаш таълимда мутахассислик бўйича ишлаш турли хил тадбирларни ўз ичига олиши мумкин:
Қуролли Кучларда хизмат қилиш: қабул қилинган мутахассисликка мувофиқ ҳарбий хизматчининг вазифаларини бажариш. Бунга ҳарбий бўлинмаларда ишлаш, гуруҳларга қўмондонлик қилиш, ҳарбий техникага техник хизмат кўрсатиш ва ҳарбий хизмат билан боғлиқ бошқа вазифалар киради.
Ўқитиш ва ўқитиш: ҳарбий таълим муассасаларида ёки ўқув марказларида ўқитувчи ёки ўқитувчи сифатида ишлаш. Бунга ҳарбий-техник фанлар, тактика, ўқ отиш, тактик машғулотлар ва ҳарбий тайёргарликнинг бошқа жиҳатлари бўйича машғулотлар ўтказиш киради.
Бошқарув ва мувофиқлаштириш: ҳарбий фаолиятни режалаштириш ва ташкил этиш, ресурсларни бошқариш, вазифаларни назорат қилиш ва ҳарбий бошқарувнинг бошқа жиҳатлари билан боғлиқ штаблар ва маъмурий бўлинмаларда ишлаш.
Соғлиқни сақлаш: ҳарбий тиббиёт муассасаларида ёки бўлинмаларда ишлаш, биринчи ёрдам кўрсатиш, ҳарбий хизматчилар ва фуқаролик ходимларига тиббий хизмат кўрсатиш, тиббий операцияларда қатнашиш ва бошқалар.
Илмий-тадқиқот фаолияти: ҳарбий фан ва техника соҳасидаги илмий тадқиқотлар ва ишланмаларда иштирок этиш, ҳарбий қўлланишнинг янги усуллари ва технологияларини ишлаб чиқиш, таҳлилий ишларни ўтказиш ва бошқалар. |
|---|
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Ёшларни чақириққа қадар тайёрлаш таълимда ишлаш учун зарур бўлган кўникмаларга қуйидагилар киради:
Ҳарбий-техник билимлар: ҳарбий фан, тактика ва стратегия асосларини тушуниш, ҳарбий техника ва қуролларни билиш.
Жисмоний тайёргарлик: жисмоний тайёргарликнинг юқори даражаси, шу жумладан куч машқлари, югуриш, сузиш ва бошқа спорт турлари.
Ташкилий кўникмалар: ҳарбий гуруҳ ёки бўлинмани режалаштириш ва мувофиқлаштириш, вақт ва ресурсларни бошқариш қобилияти.
Мулоқот қобилиятлари: жамоанинг бошқа аъзолари билан самарали мулоқот қилиш, кўрсатмалар бериш ва маълумот бериш қобилияти.
Етакчилик: бир гуруҳ ҳарбий хизматчиларни мақсадларга эришишга ундаш ва бошқариш, фавқулодда вазиятларда қарор қабул қилиш қобилияти.
Стрессга чидамлилик: юқори босим, стресс ва хавф остида ишлашга тайёрлик, қийин вазиятларда хотиржам бўлиш ва қарор қабул қилиш қобилияти.
Тиббий кўникмалар: тиббий ёрдамнинг асосий тамойилларини билиш ва бахциз ҳодисалар ва жанговар ҳаракатлар учун биринчи ёрдамни кўрсатиш қобилияти.
Мослашувчанлик: мослашувчанлик ва ўзгарувчан ҳарбий хизмат шароитлари ва талабларига тезда мослашиш қобилияти.
Интизом: ҳарбий интизомга риоя қилиш ва қўмондонингизнинг буйруқларини мукаммал бажариш қобилияти. |
|---|
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5111500 |
|---|
