Ахборот хавфсизлиги (Бакалавр)
| Касб тавсифи | Бакалавр даражасидаги ахборот хавфсизлиги ихтисослиги ахборотни замонавий рақамли дунёда юзага келиши мумкин бўлган таҳдид ва бузилишлардан ҳимоя қилишга қаратилган. Ушбу дастур талабалари криптографиянинг асосий тамойиллари, киберҳужумларни аниқлаш ва олдини олиш усуллари, ахборот тизимлари ва маълумотларни ҳимоя қилиш стратегияларини ўрганадилар. Курс, шунингдек, ахборот хавфсизлиги соҳасидаги ахлоқ ва қонунийлик жиҳатларини қамраб олади, талабаларга нафақат ҳимоя қилишнинг техник жиҳатларини, балки ушбу соҳага оид ижтимоий ва ҳуқуқий масалаларни ҳам тушунишга ёрдам беради. Ўқиш натижасида битирувчилар турли ташкилотлар ва фаолият соҳаларида ахборот хавфсизлиги билан боғлиқ хавфларни самарали таҳлил қилиш ва бошқаришга қодир бўлган мутахассисларга айланадилар. |
|---|---|
| Касб тарихи | Мутахассислиги ахборот хавфсизлиги рақамли дунёда киберҳужумлар ва маълумотларнинг бузилиши хавфи ортиб бораётганига жавобан пайдо бўлди. ХХ аср охирида компютерлар ва интернетнинг пайдо бўлиши билан маълумотни рухсациз кириш ва ҳужумлардан ҳимоя қилиш зарурлиги аниқ бўлди. Дастлаб, ахборот хавфсизлиги асосан техник интизом эди, аммо вақт ўтиши билан хатарларни бошқариш, Қонунчилик ва ахлоқ жиҳатларини ҳам ўз ичига олди. Бугунги кунда ахборот хавфсизлиги бўйича мутахассислар корпоратив ва давлат соҳаларида маълумотларнинг махфийлиги ва яхлитлигини ҳимоя қилишда муҳим рол ўйнайди. |
| Фаолият турлари | Ахборот хавфсизлиги ихтисослиги бир нечта йўналишларни ўз ичига олади, уларнинг ҳар бири ахборотни ҳимоя қилишнинг турли жиҳатларига қаратилган. Бу эрда асосий турлари: Киберхавфсизлик: компютер тизимлари, тармоқлари ва дастурларини рақамли ҳужумлардан ҳимоя қилишга бағишланган йўналиш. Киберхавфсизлик бўйича мутахассислар кибер таҳдидларнинг олдини олиш, аниқлаш ва уларга жавоб бериш чораларини ишлаб чиқадилар ва амалга оширадилар. Криптография: ушбу турдаги ихтисослашув маълумотларнинг махфийлиги ва яхлитлигини таъминлаш учун шифрлаш усулларини ишлаб чиқиш ва қўллашга қаратилган. Криптографлар маълумотни рухсациз киришдан ҳимоя қилувчи алгоритмларни яратиш устида ишламоқда. Хатарларни текшириш ва бошқариш: ушбу соҳадаги мутахассислар ахборот хавфсизлиги билан боғлиқ хатарларни баҳолаш ва бошқариш билан шуғулланадилар. Улар ахборот тизимларини текширадилар, хавфларни минималлаштириш ва тартибга солиш талабларини бажариш учун сиёсат ва процедураларни ишлаб чиқадилар. Бизнесдаги ахборот хавфсизлиги: ушбу йўналиш ахборот хавфсизлиги чораларини бизнес жараёнларига бирлаштиришга қаратилган. Мутахассислар корпоратив маълумотларни ҳимоя қилиш ва ҳодисалар юз берганда бизнеснинг узлуксизлигини таъминлаш стратегиясини ишлаб чиқадилар. Дастурий таъминот хавфсизлиги: ушбу соҳадаги мутахассислар заифликларни синовдан ўтказиш ва уларни бартараф этиш чораларини қўллаш орқали хавфсиз дастурий таъминотни ишлаб чиқиш билан шуғулланадилар. Уларнинг мақсади ҳужумларга ва фойдаланувчи маълумотларини ҳимоя қилишга чидамли дастурларни яратишдир. |
| Иш жойлари | Ахборот хавфсизлиги бўйича таҳлилчи: Шубҳали фаолият учун тармоқ трафигини кузатиш ва таҳлил қилиш. Заифликларни баҳолаш ва пенетрацион тестларни ўтказиш. Маълумотлар ва тизимларни ҳимоя қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш. Ахборот хавфсизлиги муҳандиси: Хавфсизлик деворлари, киришни аниқлаш тизимлари ва антивирус дастурлари каби хавфсизлик тизимларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш. Шифрлаш ва киришни бошқариш воситаларини созлаш ва бошқариш. Хавфсизлик тизимларининг меъёрий талабларга мувофиқлигини таъминлаш. Киберхавфсизлик бўйича мутахассис: Киберҳужумларни аниқлаш ва уларга жавоб бериш. Ҳодисаларни текшириш ва уларни бартараф этиш режасини ишлаб чиқиш. Ходимларни кибер таҳдидлардан ҳимоя қилиш усулларига ўргатиш. Ахборот хавфсизлиги хавфини бошқариш бўйича менежер: Ахборот хавфсизлиги билан боғлиқ хавфларни баҳолаш ва бошқариш. Хавфсизлик сиёсати ва процедураларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш. Мунтазам текширувлар ва меъёрий талабларга мувофиқлигини баҳолаш. Ахборот хавфсизлиги бўйича маслаҳатчи: Хавфсизлик чораларини такомиллаштириш бўйича эксперт тавсияларини бериш. Мижозлар учун маълумотлар ва инфратузилмани ҳимоя қилиш стратегиясини ишлаб чиқиш. Ахборот хавфсизлиги масалалари бўйича тренинглар ва семинарлар ў тказиш. Криптограф: Криптографик алгоритмлар ва протоколларни ишлаб чиқиш ва таҳлил қилиш. Маълумотларни ҳимоя қилиш учун янги шифрлаш усулларини ўрганиш ва амалга ошириш. Махфий маълумотларни узатиш ва сақлаш хавфсизлигини таъминлаш. |
| Мутахассисликка қаратилган малакалар | Ахборот хавфсизлиги бўйича мутахассислар қуйидаги асосий кўникмаларга муҳтож: Техник билимлар: тармоқ технологиялари, операцион тизимлар, криптография ва дастурлашни тушуниш. Аналитик қобилият: таҳдидлар ва заифликларни аниқлаш ва таҳлил қилиш қобилияти. Муаммони ҳал қилиш: ҳодисаларга тезда жавоб бериш ва самарали ҳимоя чораларини ишлаб чиқиш қобилияти. Мулоқот қобилиятлари: мураккаб техник масалаларни аниқ тушунтириш ва бошқаларга таълим бериш қобилияти. Тафсилотларга эътибор: потенциал таҳдидларни аниқлаш учун тизимларни синчковлик билан таҳлил қилиш ва мониторинг қилиш. Қонунчиликни тушуниш: ахборот хавфсизлигининг меъёрий талаблари ва стандартларини билиш. |
| Мутахассислик йўналишининг шифри | 5330300 |